3.4 Invoegen – uitvoegen

Dit onderwerp gaat in op defensief en sociaal gedrag in combinatie met verkeersinzicht.

Defensief gedrag houdt in dat ongevallen zoveel mogelijk worden voorkomen, niet alleen door zelf zo min mogelijk fouten te maken, maar ook rekening te houden met mogelijke fouten van anderen en door de rijwijze tijdig aan te passen aan afwijkende weg- en/of verkeersomstandigheden. De kandidaat houdt rekening met de
zwakke verkeersdeelnemers en vangt de fouten van anderen zo goed mogelijk op.

Defensief gedrag is met name gebaseerd op:

• inzicht
• waakzaamheid
• goed anticiperen (vooruitlopen op mogelijke ontwikkelingen)
• effectief kijken (kijken om écht waar te nemen)
• goed reageren.

Sociaal gedrag houdt in, dat men bereid is om andere weggebruikers te helpen in situaties waar dit nodig of wenselijk is, óók als door die weggebruikers – bewust of onbewust – een fout is gemaakt.

Sociaal gedrag kenmerkt zich door:

• het respecteren van het belang van andere weggebruikers
• het bewust zijn van de eigen, individuele verantwoordelijkheid voor een veilig wegverkeer.

Voorbeelden van sociaal gedrag zijn:

• het in geval van een rijbaanversmalling ruimte laten voor inhalende bestuurders (ritsen)
• het vóór laten gaan van, en een zoveel mogelijk onbelemmerde doorgang verlenen aan, volgwagens die kennelijk behoren tot een uitvaartstoet
• het vermijden van het rijden door plassen indien daarvan anderen last ondervinden
• het een bestuurder in staat stellen een uitrit te verlaten.

Het bevorderen van een zo veilig en gunstig mogelijke verkeerssituatie moet steeds centraal staan.
Men dient zich zó te gedragen dat andere weggebruikers niet worden
verrast. Bijvoorbeeld:

• niet scherp achter een geparkeerd voertuig naar links sturen in de richting van een tegemoetkomende bestuurder
• slechts indien nodig de claxon gebruiken of een lichtsignaal geven
• niet onnodig en abrupt afremmen of stoppen.

Het oproepen van irritaties bij andere weggebruikers dient vermeden te worden. Bijvoorbeeld:

• niet nog vlug even inhalen voor een rood verkeerslicht, een gesloten spoorwegovergang of brug, een stilstaande file enz.
• bij filevorming of een andere verkeersopstopping niet nadrukkelijk snelheid opvoeren en een ruimte afsluiten, die een andere bestuurder had willen benutten

Steeds wordt getracht dreigend gevaar op te heffen door:

• af te remmen
• uit te wijken
• te stoppen
• snelheid te verhogen.

Is te verwachten dat het op één van deze manieren niet zal lukken het gevaar op te heffen, al naar gelang de situatie, een geluids- of lichtsignaal geven.

Ten behoeve van andere (achteropkomende) bestuurders worden de knipperende waarschuwingslichten gevoerd indien door bepaalde verkeers- en/of weersomstandigheden plotseling snelheid moet worden verminderd of gestopt

Dit geldt met name:

• bij filevorming
• indien wordt stilgestaan op minder overzichtelijke plaatsen
• wanneer wordt gestopt en het zicht als gevolg van duisternis of weersomstandigheden onvoldoende is om het voertuig tijdig op te merken.

Opmerking

Het gebruik van knipperende waarschuwingslichten legaliseert een verkeersovertreding niet!

In het bijzonder moet rekening worden gehouden met de belangen van meer kwetsbare weggebruikers.
Vooral kinderen, bejaarden en gehandicapten zijn kwetsbaarder in het verkeer:

• het gedrag van kinderen in het verkeer is over het algemeen onberekenbaar
• het reactievermogen van bejaarden en gehandicapten en hun vermogen snel te handelen, is vaak minder
• mensen die gehoorgestoord zijn kunnen moeilijk als zodanig herkend worden
• blinden kunnen alleen afgaan op hun gehoor
• rekening wordt gehouden met het speelse karakter waarmee jeugdige (brom)fietsers e.d. aan het verkeer kunnen deelnemen. Door hun aanwezigheid en eventueel afwijkend rijgedrag tijdig te onderkennen, kan op gepaste wijze worden gereageerd
• voetgangers lopen meer risico als zij zich op de rijbaan bevinden. Zij moeten tijdig worden opgemerkt, zodat op juiste wijze gereageerd kan worden
• goed moet worden geanticipeerd op grotere groepen voetgangers zoals optochten, colonnes e.d. De totale verkeerssituatie moet bij het naderen van deze groepen op een juiste wijze worden
  beoordeeld.

Voorts wordt extra rekening gehouden met bijvoorbeeld geleiders van rij-, trekdieren en vee, die eveneens kwetsbaarder zijn.
Dat geldt ook ten aanzien van fietsers die kleine kinderen op de fiets begeleiden of werktuigen e.d. vervoeren.

Opmerkingen
Aan gevaarsituaties in het wegverkeer liggen vaak menselijke fouten  ten grondslag. Straf fouten van de ander niet af, maar help elkaar! Indien een andere weggebruiker niet aan de voorrangsverplichting voldoet, rem dan af of stop. Raak niet opgewonden en toon geen agressie. Een goede bestuurder heeft geduld met andere weggebruikers en draagt zo bij aan een veilig verkeer.

Bij nadering van een voetgangersoversteekplaats wordt, ondanks het voor voetgangers in werking zijnde gele knipperlicht (indien aanwezig), rekening gehouden met overstekende voetgangers.

Tot slot
De wettelijke bepalingen worden nageleefd. Kan door het niet nakomen van een wettelijk voorschrift een ongeval worden voorkomen, dan wordt aldus gehandeld. Zijn verkeerstekens of verkeersregels in strijd met elkaar, dan wordt dat teken of die regel in acht genomen, waarmee de verkeersveiligheid het meest is gediend.